Na świecie występuje ponad 20 gatunków bzu czarnego, w Polsce mamy okazję, aby poznać 3 z nich. Najpopularniejszy jest bez czarny, zwany dzikim. Występuje na skraju lasów i w pobliżu domowych siedlisk. Wskazuje na obecność azotu w glebie.
Surowiec zielarski stanowi kwiat i owoc.
Bez czarny Kwiat
Kwiaty należy zbierać tylko w suche dni, najlepiej rano kiedy ilość pyłku aromatycznego jest największa. Zbieramy całe kwiatostany kiedy część kwiatów jeszcze się w nich nie rozwinęła – ścina się je i układa luźno w koszach. UWAGA – nie nadają się do zbioru kwiatostany, z których opadają już pierwsze przekwitnięte kwiaty. Suszy się całe kwiatostany, do me momentu, aż kwiaty będą już suche, a szypułki jeszcze elastyczne. Wówczas ociera się kwiaty na sitach lub ręcznie oskubuje z szypułek. Prawidłowo wysuszony kwiat powinien mieć białokremową barwę.
Cenne substancje
Olejek eteryczny, wysoka zawartość wolnych kwasów tłuszczowych, do 3,5 % flawonoidów (głównie rutyna-witamina P), garbniki i śluzy, sole potasowe.
Działanie lecznicze
Wskazania
Napotne
Wykrztuśne
Przeciwgorączkowe
Rozgrzewające
Moczopędne, oczyszczające
Odkażające
Rozkurczowe
Uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne
Wzmacniające
Uspokajające.
Przeziębienie, grypa, gorączka, katar, zmarznięcie, stany zapalne gardła, angina
Zapalenia migdałków
Osłabiona odporność organizmu
Pękanie naczyń krwionośnych
Zaburzona przemiana materii
Nieżyt żołądka i jelit
Zapalenie spojówek, brzegów powiek, opuchnięte i łzawiące oczy.
Bez czarny Owoc
Ta prawdziwa prozdrowotna bomba witaminowa, skarbnica antocyjanów ma kojące działanie zarówno na ciało jak i umysł. Została doceniona już w starożytności, a jej nasiona zostały odnalezione w wykopaliskach z epoki kamiennej!
Surowiec zielarski:
Podczas zbioru (koniec sierpnia, wrzesień) ścina się całe baldachy, kiedy owoce są w pełni dojrzałe (czarne, lśniące). Jeśli owoc chcemy zasuszyć, to jak najszybciej po ścięciu przenosi się go do suszarni, ogrzewanej na początku w temperaturze ok. 30 stopni C, a później do 55 stopni C. Wysuszone owoce ociera się na sitach i oczyszcza z szypułek. Prawidłowo wysuszony owoc nie może zawierać szypułek, nie może być zbrylony, ani przypalony.
Natomiast jeśli owoc chcemy przetworzyć to zebrany jak najszybciej należy oddzielić od baldaszka najlepiej widelcem. Następnie przerobić zgodnie z przepisem. Aby pozbyć się goryczki smakowej to po uzyskaniu czystych owoców można je przemrozić kilka dni.
Cenne substancje:
Antocyjany (od 0,2 do 1%), flawonoidy, kwasy organiczne, kwasy fenolowe, olejek lotny, garbniki, cukry, pektyny, aktywne enzymy. Witaminy: C, PP, B2, B 6, H, prowitamina A, kwas foliowy, sole mineralne m. in: potas, wapń, fosfor.
Działanie lecznicze
Wskazania
Łagodnie napotne
Przeciwgorączkowe
Moczopędne
Przeczyszczające
Odtruwające
Przeciwbólowe
Oczyszczające
Wzmacniające
Żółciopędne
Rozkurczowe
Antyoksydacyjne.
Przeziębienie, grypa, katar, angina, zapalenie migdałków
Zaparcia
Lekkie zaburzenia trawienne
Nerwobóle jak: bóle mięśni, głowy i typowe „łamanie w kościach”, także spowodowane reumatyzmem
Nadciśnienie tętnicze (sok).
Przeciwwskazania
Nie wolno zbierać niedojrzałych owoców czarnego bzu ponieważ znajdują się w nich glikozydy – sambunigryna i prunazyna, które działają toksycznie! Po pełnym dojrzeniu nie ma ani śladu tychże substancji – owoce są całkowicie bezpieczne!